نماز ، عبادات و دستورات دین

نماز از جمله عباداتی است كه علاوه بر این كه در قرآن در آیات زیادی بر آن تأكید شده، همراه با عبادات و دستورات دینی مختلفی نیز آمده است. كه در این مطلب به آن اشاره می كنیم.

نماز و انفاق

در سوره بقره از جمله صفات پرهیزكاران را اقامه نماز و انفاق بر می شمارد... و یقیمون الصلوة و مما رزقناهم ینفقون"(1)... و نماز به پای دارند و از هر چه روزی شان كردیم ( به فقیران) انفاق كنند."

نماز و زكات

در آیات زیادی از قرآن، نماز همراه با زكات مطرح شده است. زیرا نماز رابطه با خالق را محكم می كند و زكات به استحكام رابطه های بین خلق كمك می كند:" واقیمواالصلوة و اتواالزكوة..."(2) و نماز به پا دارید و زكات بدهید... ."

نماز و روزه

" واستعینوا بالصبر و الصلوة..."(3) و از صبر و نماز یاری جویید... .

در تفاسیر و روایات مختلف، مراد از صبر را در این آیه، روزه دانسته اند.(4)

نماز و حج

" واذ جعلناالبیت مثابة للناس و امناً واتخذوا من مقام ابراهیم مصلی..."(5) ( و به خاطر بیاورید) هنگامی را كه خانه كعبه را محل بازگشت و مركز امن و امان برای مردم قرار دادیم ( و برای تجدید همین خاطره) از مقام ابراهیم نمازگاهی برای خود انتخاب كنید... ."

نماز و عدالت

" قل امر ربی بالقسط و اقیموا وجوهكم عند كل مسجد..."(6) بگو پروردگارم به عدالت فرمان داده است، و توجه خویش را در هر مسجد به سوی او كنید..." خداوند به پیامبر فرمان داده است كه هر چیز را در مورد صحیح خود به كار برده و به جای خود بنهید و فقط به سوی او و برای او و خالصانه عبادت كنید.

نماز و جهاد

در آیه40 سوره حج، یكی از فلسفه های جهاد را جلوگیری از تخریب نمازخانه ها و عبادتگاهها بیان می كند. "الذین اخرجوا من دیارهم بغیر حق الا ان یقولوا ربناالله و لولا دفع الله بعضهم ببعض لهدمت صوامع و بیع و صلوات و مساجد یذكر فیها اسم الله كثیراً..." همانا كه به ناحق از خانه خود بدون هیچ دلیلی اخراج شدند جز این كه می گفتند پروردگار ما الله است و اگر خداوند بعضی از آنها را به وسیله بعضی دیگر دفع نكند، دیرها، صومعه ها و معابد یهود و نصارا و مساجدی را كه نام خدا در آن بسیار برده می شود، ویران می گردد... ." به این ترتیب حتی به قیمت خون دادن، باید از مكان نماز و عبادات حفاظت و حراست كرد.

نماز و امر به معروف و نهی از منكر

لقمان ضمن بیان سفارشاتی به پسرش، به او توصیه می كند كه : "یا بنی اقم الصلوة و امر بالمعروف و انه عن المنكر..."(7) ای فرزند عزیزم نماز را به پا دار و امر به معروف و نهی از منكر كن..."

با برپایی نماز كه انسان را از زشتی ها و منكرات باز می دارد، روح و جان خود را از همه آلودگی ها پاك و به صفات پسندیده آراسته كنید و آنگاه مردم را به خوبی ها امر و از بدی ها و منكرات نهی نمایید.

نماز و تلاوت قرآن

" ان الذین یتلون كتاب الله و اقامواالصلوة..."(8)؛ آنها كه كتاب خدا را تلاوت كرده و نماز به پا می دارند... .

نماز و مشورت

"والذین استجابوا لربهم و اقامواالصلوة و امرهم شوری بینهم..."(9) و آنان كه امر خدا را اجابت كردند و نماز را به پا داشتند و كارشان را به مشورت یكدیگر انجام دهند... . مؤمنان به وسیله نماز ارتباط خود را با خدا محكم تر كرده و با مشورت با یكدیگر، موجبات دلگرمی دیگران را فراهم آورده و وحدت بیشتری را در جامعه اسلام سبب می شوند.

نماز و اعطای وام

"... و اقیمواالصلوة و اتواالزكوة و اقرضواالله قرضاً حسناً..."(10)؛ ... و نماز به پا دارید و زكات بدهید و به خدا قرض نیكو دهید و برای خدا به محتاجان قرض الحسنه دهید... . هرگاه انسان نماز را با نیت خالص و با حفظ تمام اركان آن و با مداومت اقامه كرد آنگاه همه چیز را از خدا و به سوی او می داند و لذا می تواند زكات مال خود را بپردازد و چون به مالكیت روز جزای خداوند معتقد است و پاداش آن روز را باور دارد، مال خود را انفاق می كند و به نیازمندان قرض الحسنه می دهد. حال چون از همه بدی ها پیراسته شده، در جهت آراسته شدن جامعه به صفات انسانی، تلاش و كوشش می كند و حتی از بذل جان خود نیز دریغ نمی ورزد. نیز هرگاه از او در امری نظر بخواهند، بدون سوء نیت، تمام اطلاعات و دانسته های خود را بدون كم و كاست در اختیار آنها قرار می دهد و به این ترتیب در برقراری عدالت در تمام شئونات آن كمك می كند.

پی نوشت ها:
1. بقره/ 3 و نیز در آیه 29 سوره فاطر و آیه 38 سوره شوری این دو همراه آمده اند.
2. بقره/43 و در آیات زیاد دیگری از جمله در آیات83، 110، 177و 277 همین سوره، این دو همراه ذكر شده اند.
3. بقره/45 و نیز در آیه 153 همین سوره به این مضمون آمده است.
4. به ترجمه تفسیرالمیزان ج1، صفحه 230 و تفسیر نمونه ج1، صفحه 218 مراجعه شود.
5. بقره/125.
6. اعراف/29.
7. لقمان/17.
8. فاطر/29.
9. شوری/38.
10. مزمل/20.

منبع : تبیان