خوب است بدانید که جذب دیگران به نماز ارتباط نزدیکی به نوع شخصیت افراد دارد ؛ چراکه براساس روان شناسی تربیتی شخصیت انسان ها از تیپ های گوناگونی است مثل شخصیت خودکار،سازش پذیر،بدگمان،افتاده،مبارزه طلب، تعدیل نیافته، ماجراجو،مشتاق، اخلاقی که برای هر یک می توان از به یک یا چند روش از روش های متعددی که در این زمینه وجود دارد استفاده نمود .

با در نظر داشتن نکته گفته شده برای اینکه بتوانید با موفقیت دیگران را به نماز خواندن تشویق نمائید دو پیشنهاد عمده را به شما هدیه می نمائیم:

از بین بردن موانع این گونه افراد

که این موانع عبارتند از:

۱- عدم اعتماد به نفس

بعضاً ممکن است فردی که ( به خوصوص نوجوان ها ) اقدام به خواندن نماز می‌کند توسط دیگران مورد تمسخر قرار بگیرد در چنین شرایطی اگر اعتماد به نفس نداشته باشد از میدان بدر رفته و نماز را ترک کند.

در خصوص این افراد باید اعتماد سازی نمود و آن ها را به این نکته تذکر داد که نباید انسان با حرف مردم زندگی کند و به قول معروف دم دروازه را می شود بست اما دهان مردم را نمی شود بست.

۲- گناه

راه برطرف نمودن این مانع، آشنا نمودن این گونه افراد با پیامدهای منفی گناهان و تشویق به ترک گناه و معاصی کوچک و بزرگ از جمله ترک تماشاى فیلم ها و صحنه هاى مبتذل و آلوده به گناه و همین طور حضور در محیط هاى ناسالم می باشد .

شما می توانید برای شناساندن گناهان وی را به خواندن کتاب گناهان کبیره شهید دستغیب و همین طور کتاب گناه‏شناسى، محسن قرائتى تشویق نمائید.

گاهی پدر و مادرها می‌گویند: آقا من به او گفتم گوش نداد. دیگر حوصله‌ام نمی‌رسد. خدا گفته: به بچه‌ات که سفارش نماز می‌کنی باید حوصله کنی.

«وَ أْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْها» ، «وَ أْمُرْ» امر کن، «أَهْلَکَ بِالصَّلاةِ» یعنی بچه‌ات را وادار کن نماز بخواند، بعد می‌گوید: «وَ اصْطَبِرْ عَلَیْها» آیه‌ی قرآن است که خواندم. یعنی مقاومت کن. نگو: ده بار گفتم گوش نداد

۳- دوستان ناباب

وجود دوستان ناشایست درانحراف آدمی به سمت ناهنجاری های اخلاقی بسیار موثر است. چه بسا جوانانی که در مسائل دینی علاقمند و به دینداری خود را غبند و لیکن در محیط های مختلف از قبیل محل هایی که در آن زندگی می کنند یا محیط کار و تحصیل که در آن ساعاتی را سپری می سازند با افرادی آشنا شوند که کارهاى نادرست انجام مى‏دهند یا حرف هاى لغو و بیهوده مى‏زنند به مرور زمان موجب مى‏گردد که حالات و رفتار آنها در روح انسان تأثیر بگذارد و حال نماز و دعا و مناجات از انسان سلب شود و به تدریج او را در دام بی دینی و لاابالی گری گرفتار می کنند.

راهی که در خصوص چنین افرادی توصیه می شود کنترل دوستان پیرامون خانواده می باشد ؛ لذا اگر دوستانى دارد که اهل نماز نیستند و نسبت به مسائل دینى و شرعى توجه ندارند و از خانواده هاى لاابالى هستند باید به نحوى او را از آن ها جدا شد و دوستانى مناسب را جایگزین آنها نمود.

۴- نا امیدی

احتمال دارد که به دلیل انجام گناهان ؛ چنین شخصی از درگاه الهی نا امید شده و به همین دلیل دیگر نماز نمی خواند لذا به رحمت و مغفرت الهى امیدوارش نمائید به گونه ای که گناهان و اشتباهات احتمالى که ممکن است قبلا یا هم اکنون مرتکب شده باشد باعث یاس و ناامیدى وی نشود و به او اطمینان بدهید که خداوند توبه پذیر است و در صورت توبه همه گناهان را هر چند خیلى بزرگ باشند مى آمرزد.

۵- برآورده نشدن حاجت

برخی از افراد نیز بدلیل اینکه به خواسته های خود نمی رسند با خدا لجبازی نموده و به وسیله ترک نماز با خدا قهر می کند .

اگر کسی با خدا قهر کرده باید به او یادآوری شود که : چه بسا چیزهایى که انسان به آن دست می یابد ، ولى سرانجام بلاى جان و مایه اندوهش مى‏گردد؛ و چه بسیار اموری که در نظر انسان ناگوار و ناخوشایند است و گاه مورد نفرت او است ولی باطن و سرانجام آن برای او خیر و مبارک است ، قرآن کریم بر این حقیقت ریشه ‏دار انگشت گذاشته و می فرماید : و عسى ان تکرهوا شیئاً و هو خیر لکم و عسى ان تحبّوا شیئاً و هو شرّ لکم ؛ چه بسا چیزى را ناگوار بدانید ولى در واقع مایه خیر شما است و چه بسا به چیزى دل ببندید که در واقع برایتان زیانبار است.( بقره:۶ ۲۱ )

فطری بودن تشکر و سپاسگذاری در انسان
فطرت انسان خواهان تشکر از ولى نعمت است.از ویژگی های فطری هر انسانی این است که در مقابل نعمتی که دیگران به وی عطا می کند سپاسگذار بوده و تشکر می نماید .

پیامبرخدا فرموده اند :

«جبلّت القلوب على حبِّ من احسن الیها قلب‏ها »( بحار الأنوار ؛ ج‏۷۴؛ ص ۱۴۲) ؛ « بر اساس دوستى و محبت کسى که به انسان احسان کند، آفریده شده است »

و از آنجا که در اصل خداى سبحان خالق و هستى بخش ماست و از سویى همه نعمت‏ها و برکاتى که در زندگى ما وجود دارد از آن اوست. بنابراین لازم است به اقتضاى تکلیف فطرى خودمان از قادر منّان تشکر کنیم. حال این تشکر باید به چه شکل و کیفیتى باشد؟

انبیاى الهى روشنگر این حقیقت بوده‏اند و نبىّ مکرّم اسلام نیز به نوبه خویش نماز را با این شکل و هیئت خاص به ما معرفى فرموده‏اند.

بنابراین همان گونه که پروردگار مهربان هر شب و روز، ما را رهین الطاف و برکات خویش گردانیده است، ما بندگان نیز موظّفیم هر چند ساعت یک بار در برابر محبوب قلب و عزیز دلمان بایستیم و از او نهایت سپاسگزارى و تشکر را بنماییم. 

بهترین روش برای جذب دیگران به راه خدایی
بهترین روشی که از سوی معصومین علیهم السلام برای جذب دیگران به راه خدا معرفی شده این است که خودمان با اشتیاق و علاقه به احکام دینى اسلام عمل کنیم و همیشه به دستورات دینى پایبند باشیم و در واقع با عمل خود دیگران را به دستور دینى دعوت کنیم به عبارت دیگر احکام دینى را با عمل خود تبلیغ کنیم.

قرآن در سوره بقره مى‏فرماید:

« أَ تَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُم »( البقرة ۴۴) ؛ «آیا دیگران را به نیکى دعوت مى‏کنید در حالى که خودتان را فراموش کرده ‏اید.»

امام سجاد می‌گوید:

خدایا یک حالتی به من بده، که هرکس پشت سر من بد می‌گوید، من خوبی‌اش را بگویم :«مَنِ اغْتَابَنِی إِلَى حُسْنِ الذِّکْر» یعنی کسی غیبت مرا می‌کند من خوبی‌اش را بگویم
حضرت صادق علیه السّلام فرمود:

مردم را با غیر زبان خود (با اعمال و رفتار خود) براه حق دعوت نمائید . باید مردم از شما ورع و کوشش و نماز و اعمال خیر ببینند ؛ که این روش کاملا جلب‏کننده است. (بحار الأنوار ،ج‏۶۷ ،ص ۳۰۳ )

البته علت اتخاذ چنین رویکردی نیز کاملا روشن است ؛ چراکه اگر اهل عمل نباشید ولو به ظاهر خود را متعبدهم جلوه دهید تأثیرگذارى شما خیلى کم مى‏شود.

گذشته از اینکه چه بسا اگر حساسیت خاصى به شما پیدا کرده باشند دعوت زبانى شما نه تنها آنها را بیدار و هدایت نمى‏کند بلکه لجاجت و سرپیچى دیگران را ولو بخاطر ناراحت کردن شما بیشتر خواهند کرد .

حضور افراد فرهیخته و سرشناس در مساجد

یکی از چیزهایی که اثر دارد این است که افراد سرشناس به مسجد بروند.اگر شاگرد اول‌ها در مسجد بروند، باقی شاگردها هم می‌روند. اگر مدیریان و دبیران بروند، این حضور افراد سرشناس خیلی مهم است. یک فوتبالیست معروف اگر نمازش را در مسجد بخواند، تمام علاقه‌مندان فوتبال یاد می‌گیرند. آنها هم می‌روند و مسجدی می‌شوند. این یک مسأله است که افراد فرهیخته و افراد سرشناس شرکت کنند.

خدا در قرآن می‌گوید:

زن‌های پیغمبر اگر شماخلاف کنید، عذابتان دو برابر است. چون می‌گویند: زن پیغمبر خلاف کرده است.
امام صادق(علیه السلام) به یک نفر گفت:

هر گناهی از هرکس بد است، ولی از تو بدتر است. گفت: چرا؟ فرمود: برای اینکه تو منسوب به ما هستی. آن کسی که سید است با غیر سید فرق می‌کند. می‌گویند: تو از ذریه‌ی پیغمبر هستی. آن کسی که روحانی است فرق می‌کند با غیر روحانی، تو روحانی هستی. تو تحصیل کرده هستی. بچه مسلمان باید در جریان باشد.

نقش خانواده در نماز و تربیت دینی فرزندان

مسأله‌ی دیگر توجه پدر و مادرها است. قرآن یک آیه دارد می‌گوید: «رِجالٌ لا تُلْهیهِمْ تِجارَةٌ» (نور/۳۷) مردانی هستند که تجارت و داد و ستد اینها را از نماز سرگرم نمی‌کند. یعنی اگر وسط تجارت هم هست، صدای «قد قامت الصلاة» را شنید، مغازه را می‌بندد و مسجد می‌رود. این رجال کجا هستند؟ قبل از این «رِجالٌ» می‌گوید: «فىِ بُیُوت‏»(نور/۳۶) آنها در خانه‌هایی هستند که «أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَع‏»(نور/۳۶) چرا که اگر خانواده، خانواده‌ی خوبی باشد، بچه هم خوب و نماز خوان می شود.

وسایل غفلت را در خانه‌ها می‌آورند. انواع ماهواره‌ها و نمی‌دانم وسایل عیش و نوش، اینها نمی‌فهمند، متوجه نیستند، که نسلشان را دارند از خدا جدا می‌کنند.

نقش مادر خیلی نقش مهمی است. در قرآن می‌فرماید:

«مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیَانِ» (الرحمن/۱۹) بعد می‌گوید: «لَّا یَبْغِیَانِ» (الرحمن/۲۰) دو تا دریا آب شور و شیرین کنار هم اینها به هم تجاوز نمی‌کنند، بعد می‌گوید: «یخَْرُجُ مِنهُْمَا اللُّۆْلُۆُ وَ الْمَرْجَانُ» (الرحمن/۲۲)، «بَغی» با غین یعنی ظلم. «لَّا یَبْغِیَانِ» چون ظلم نمی‌کنند، تجاوز نمی‌کنند یعنی آب شیرین در شور نمی‌آید، آب شور در شیرین نمی‌رود، چون این آب‌ها به هم تجاوز نمی‌کنند، «یخَْرُجُ مِنهُْمَا اللُّۆْلُۆُ وَ الْمَرْجَانُ»

در خانه هم همینطور است، اگر زن و شوهر اهل تجاوز نبودند، مادر و پدر خوب بودند «یخَْرُجُ مِنهُْمَا اللُّۆْلُۆُ وَ الْمَرْجَانُ» بچه‌هایشان لۆلۆ و مرجان می‌شوند.

از ویژگی های فطری هر انسانی این است که در مقابل نعمتی که دیگران به وی عطا می کند سپاسگذار بوده و تشکر می نماید . فطرت انسان خواهان تشکر از ولى نعمت است
خانه‌ی نمازی، بچه‌اش نمازی می‌شود. نقش پدر و مادر، پدر و مادرها شما که امکاناتی برای بچه‌هایتان جور می‌کنید این امکانات را در سایه‌ی نماز انجام دهید. اگر نمازت را بی‌غلط خواندی گوشواره می‌خرم. اگر رفتیم نماز جمعه آنجا مثلاً حالا دو چرخه‌ای، موتوری می‌خواهی، لباسی می‌خواهی، کفشی می‌خواهی در راه نماز جمعه می‌خرم.

حساسیّت و جدیّت لازم در امور دینی
گاهی پدر و مادرها می‌گویند: آقا من به او گفتم گوش نداد. دیگر حوصله‌ام نمی‌رسد. خدا گفته: به بچه‌ات که سفارش نماز می‌کنی باید حوصله کنی. «وَ أْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْها» (طه/۱۳۲)، «وَ أْمُرْ» امر کن، «أَهْلَکَ بِالصَّلاةِ» یعنی بچه‌ات را وادار کن نماز بخواند، بعد می‌گوید: «وَ اصْطَبِرْ عَلَیْها» آیه‌ی قرآن است که خواندم. یعنی مقاومت کن. نگو: ده بار گفتم گوش نداد.

نقش اخلاق نیکو در جذب مردم
امام سجاد می‌گوید: خدایا یک حالتی به من بده، که هرکس پشت سر من بد می‌گوید، من خوبی‌اش را بگویم :«مَنِ اغْتَابَنِی إِلَى حُسْنِ الذِّکْر» (صحیفه سجادیه/ ص۹۲) یعنی کسی غیبت مرا می‌کند من خوبی‌اش را بگویم.

«ادْفَعْ بِالَّتی‏ هِیَ أَحْسَن‏» (مۆمنون/۹۶) او بدی کرد، من خوبی‌ انجام بدهم. «وَ یَدْرَۆُنَ بِالْحَسَنَة السَّیِّئَةَ» (رعد/۲۲) سیئه و بدی را با خوبی دفع کنم.

منابع:

تبیان

وبلاگ جواب و سۆال

بیانات حجت‌الاسلام قرائتی