انواع نماز مستحب

نمازهای مستحب

نمازهای مستحبی نمازهایی هستند که مسلمانان برای کسب ثواب بیشتر و نزدیک تر شدن به خداوند و دوری از شیطان بجا می آورند. برخی از این نمازها مخصوص شیعیان است. نمازهای مستحبی به صورت دورکعت، دورکعت خوانده می شوند.

 نوافل یومیه
  با هر یک از نمازهای پنجگانه‌ی شبانه‌روزی یک نماز مستحبی هست که آن را نافله‌ی آن نماز گویند. خواندن این نافله‌ها بسیار مهم است و ثواب و اجر زیاد برای آن ذکر شده است. علاوه بر اینها مستحب است در ثلث آخر شب، نافله‌ی شب بخواند. این نماز هم دارای خواص معنوی بسیار است و شایسته است بر آن مواظبت شود.
  نافله‌های‌شبانه‌روزی
      ۱. نافله‌ی ظهر: هشت رکعت قبل از نماز ظهر.
      ۲. نافله‌ی عصر: هشت رکعت قبل از نماز عصر.
      ۳. نافله‌ی مغرب: چهار رکعت بعد از نماز مغرب.
      ۴. نافله‌ی عشا: دو رکعت بعد از نماز عشا که نشسته خوانده می‌شود.
      ۵. نافله صبح: دو رکعت قبل از نماز صبح.
      ۶. نافله‌ی‌شب: یازده‌رکعت از نصف شب تا اذان صبح و بهتر در ثلث آخر شب.
توجه:
  چون دو رکعت نافله‌ی عشا، یک رکعت حساب می‌شود، مجموع نافله‌های شبانه‌روزی سی و چهار رکعت (دو برابر تعداد رکعتهای نمازهای واجب) خواهد بود.          
  خواندن نافله‌ی ظهر و عصر پس از ادای نماز ظهر و عصر و در وقت نافله بنابر احتیاط (واجب) باید به قصد قربةً الی الله، بدون قصد ادا و قضا به جا آورده شود.
  نماز شب یازده رکعت است. هشت رکعت آن که به صورت دو رکعتی دو رکعتی خوانده می‌شود نماز شب نام دارد، و دو رکعت آن نماز شفع است که مانند نماز صبح خوانده می‌شود، و یک رکعت هم نماز وتر نام دارد که در قنوت آن استغفار و دعا برای مؤمنین و طلب حاجات از خداوند منان به ترتیبی که در کتاب‌های ادعیه ذکر شده، مستحب است.
  در نماز شب، سوره و استغفار و دعا به عنوان جزئیت شرط نیست، بلکه‌کافی‌است که در هر رکعت بعد از نیت و تکبیرةالاحرام، سوره‌ی‌حمد قرائت شود و اگر خواست بعد از قرائت حمد، یک سوره از سوره‌های قرآنی را هم قرائت کند و رکوع و سجود و ذکر آنها و تشهد و سلام به‌جاآورد.
۶. در نماز شب، در تاریکی خواندن و مخفی کردن از دیگران شرط نیست، اما ریا هم در آن جایز نیست.
 
توجه:
  نافله‌ها را باید دو رکعت دو رکعت خواند، مگر نماز وتر را که یک رکعت است، بنابراین خواندن نماز شب به صورت دو نماز چهار رکعتی و یک رکعتی و یک نماز وتر صحیح نیست.
  نافله‌ها را می‌تواند نشسته بخواند، ولی ایستاده بهتر است.
  در سفر، نافله‌های ظهر و عصر و عشا ساقط است و نباید خوانده شود.
  هر یک از نافله‌های شبانه‌روزی، دارای وقت معینی است که در رساله‌های مفصل ذکر شده است
 
نماز غفیله

نماز غفیله از دیگر نمازهای مستحبی است که بین نماز مغرب و عشاء خوانده می شود. فرصت خواندن این نماز، از نماز مغرب تا زمانی است که سرخی مغرب از بین برود. این نماز دو رکعتی می باشد و دستور مخصوص خود را دارد.^[5] 6]

نماز تحیت مسجد 

تَحیّت به معنای سلام است و نماز تحیت مسجد نمازی دورکعتی است که هنگام ورود به مسجد و به قصد تحیت و احترام مسجد خوانده می شود. اگر یک نماز دورکعتی واجب (مثلا نماز صبح) را هم بخواند کافی است، یعنی در این صورت این نماز هم نماز صبح و هم نماز تحیت مسجد محسوب می شود.

نماز ایام هفته 

نماز ایام هفته از دیگر نمازهای مستحبی است که بر طبق روایات و بر اساس دستور گفته شده در طول ایام هفته خوانده می شود. در واقع هر روز هفته دو نماز مخصوص به خود دارد که یک نماز برای شب ان روز و یک نماز برای همان روز می باشدو بدین شرح است:

دو رکعت در هر رکعت بعد از حمد ایه الکرسی وسوره قدر و نصر یک بار و سوره توحید سه بارخوانده شود ( 'شب شنبه') چهار رکعت در هر رکعت بعد از حمد سوره کافرون سه بار خوانده شود بعد از نماز آیه الکرسی هم بخواند ( روز شنبه)

شش رکعت در هر رکعت سوره حمد یک بار و سوره توحید هفت بار خوانده شود ( شب یکشنبه ) دو رکعت در رکعت اول بعد از حمد سوره کوثر سه بار و در رکعت دوم بعد از حمد سوره توحید سه بار خوانده شود ( روز یکشنبه )

دو رکعت در هر رکعت بعد از حمد ایه الکرسی و سوره توحید و معوذتین یک بار خوانده شوند (شب دوشنبه) چهار رکعت بعد از حمد در رکعت اول ایه الکرسی در رکعت دوم سوره توحیدو در رکعت سوم سوره فلق ودر رکعت چهارم سوره ناس خوانده شوند ( روز دوشنبه)

دو رکعت در رکعت اول بعد از حمد سوره قدر یک بار و دررکعت دوم بعد از حمد سوره توحید هفت بار خوانده شود (شب سه شنبه) دو رکعت در هر رکعت بعد از حمد سوره تین و سوره توحید و معوذتین یک بار خوانده شوند(روز سه شنبه)

دو رکعت در هر رکعت بعد از حمد ایه الکرسی و سوره قدر و نصر هر کدام یکبار و توحید 3 بارخوانده شود (شب چهارشنبه) دو رکعت در هر رکعت بعد از حمد سوره زلزال یک بار و سوره توحید سه بار خوانده شود(روز چهارشنبه)

شش رکعت در هر رکعت بعد از حمد ایه الکرسی و کافرون یک بار و توحید سه بارخوانده شود بعد از نماز هم سه بار آیه الکرسی خوانده شود (شب پنج شنبه) دو رکعت در هر رکعت بعد از حمد سوره نصر و کوثر هر یک پنج بار خوانده شوند(روز پنج شنبه)

دو رکعت در هر رکعت بعد از سوره حمد سوره توحید هفتاد بارخوانده شود و بعد از اتمام نماز هفتاد بار استغفار کند (شب جمعه) هشت در رکعت بعد ازسوره حمد هرسوره ای که بخواهد می تواند بخواند بعد از اتمام نماز هفتاد بار استغفار کند (روز جمعه) ^[7[8]

نماز عید غدیر 

نماز عید غدیر یکی دیگر از نمازهای مستحبی است که در روز عید غدیر خوانده می شود. این نماز دو رکعتی است و بهتر است نزدیک ظهر خوانده شود. ^[9]

نماز وحشت 

نماز وحشت یا نماز شب اول قبر، از نمازهای مستحبی است که دو رکعت دارد و در شب اول قبر برای میت خوانده می شود. ^[10]

نماز اموات 

نماز اموات از دیگر نمازهای مستحبی است که برای درگذشتگان خوانده می شود. این نماز دو رکعتی می باشد. ^[11]

نماز زیارت معصومین 

نماز زیارت معصومین، به نمازهای مستحبی گفته می شود که به نیت زیارت معصومین خوانده می شود و هر کدام آداب خاص خود را دارد. ^[12]

نماز چهارده معصوم 

نماز چهارده معصوم از نمازهای مستحبی شیعیان است که هر کدام آداب خاص خود را دارد و برخی دو رکعتی و برخی چهار رکعتی و برخی شش رکعتی هستند. ^[13]

نماز امام زمان 

نماز امام زمان از نمازهای مستحبی شیعیان است. این نماز دو رکعتی است و آداب خاص خود را دارد.^[14]

نماز هدیه به معصومین 

نماز هدیه از نمازهای مستحبی شیعیان است که آن را بجا آورده و ثواب آن را به معصومین هدیه می کنند. ^[15]

نماز استغاثه 

نماز استغاثه از نمازهای مستحبی است که دو رکعتی است و بهتر است قبل از خواب خوانده شود. ^[16]

نماز آمرزش گناهان 

نماز آمرزش گناهان از دیگر نمازهای مستحبی است که به نیت بخشیده شدن گناهان خوانده می شود. این نماز دو رکعتی است. ^[17]

نماز شکر

نماز شکر از نمازهای مستحبی است که در هنگام حاصل شدن نعمت یا دفع بلا خوانده می شود. ^[18]

نمازهای ماهانه 

از دیگر نمازهای مستحبی است که بعضی از آن ها در تمام ماه ها مشترک هستند و برخی برای هر ماه و همچنین روزهای مشخص آن ماه آداب خاص خود را دارند.^[19]

سایر نمازها 

نماز قضا 

اگر نماز واجب در وقت خود خوانده نشود، باید بعداً خوانده شود که به چنین نمازی قضا گویند.

نماز استسقا یا نماز باران 

نماز استسقا یا نماز طلب باران، در هنگام خشکسالی خوانده می شود. در برخی منابع اولین نماز باران را نمازی ذکر کرده اند که پیامبر در سال پنجم هجری و در نتیجه خشکسالی به جا آورد.^[20] نماز استسقا مانند نماز عیدین دو رکعت دارد و بهتر است به جماعت خوانده شود. رکعت اول این نماز پنج قنوت و رکعت دوم آن چهار قنوت دارد. ^[21]

نماز رفع فقر و تنگدستی

نمازی دو رکعتی است که در هنگام فقر و عسرت خوانده می شود.^[22]

نماز رفع گرفتاری

نمازی است دو رکعتی که خواندن آن در زمان مشکلات و گرفتاری ها توصیه شده است.^[23]

نماز استخاره 

استخاره در لغت یعنی طلب خیر یا خوبی‌خواستن، و در حقیقت دعا برای خیر از خداست. نماز استخاره، نمازی است که برای گرفتن تصمیم در مورد انجام دادن یا انجام ندادن فعلی و یا اتخاذ تصمیم مناسب خوانده می شود. این نماز باید پس از به نتیجه نرسیدن تعقل و مشورت ها به جا آورده شود. این نماز دو رکعتی بوده و پس از انجام آن باید ذکرهای مخصوص این نماز گفته شود. برای انجام استخاره بعد از نماز نیز آداب مخصوص دارد.[24]

منابع

• دستغیب، عبدالحسین. : (۱۲۹۲-۱۳۶۰) صلاة الخاشعین. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۸۱. شابک: ۳-۲۲۶-۴۷۰-۹۶۴ چاپ دوازدهم ۱۳۸۵ - کتابخانه ملی ایران ۱۵۳۴۷-۸۱م
• موسوی خمینی، سید روح الله، سر الصلاة. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۸۱. شابک:
• توضیح‌المسائل اینترنتی یکی از مراجع شیعه